शहरबात: शिधा वितरणात काळाबाजाराचा उलगडा, वसई विरारमधील घटनांमुळे चर्चेला उधाण

वसई विरार: वसई विरार शहरातील शिधा वितरण केंद्रांवर धान्य वितरणाच्या संदर्भात काळाबाजार होण्याच्या घटना समोर येत आहेत. काही दुकानदार धान्य वाटप करताना लाभार्थ्यांची फसवणूक करत आहेत. कधी कमी धान्य दिले जात आहे, तर कधी शिधापत्रिका धारकांना त्यांचे हक्काचे धान्य मिळत नाही. नुकताच पुरवठा विभागाने वसईत तीन शिधा वितरण केंद्रांवर धाडी टाकून कारवाई केली, ज्यामुळे धान्य वितरणात होणारा काळाबाजार उघडकीस आला आहे.

महागाई आणि शिधा वितरणातील अडचणी

भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर ७५ वर्षांचा कालावधी उलटला असला तरी, गोरगरीब नागरिकांना त्यांच्या हक्कासाठी संघर्ष करावा लागत आहे. याच संघर्षामध्ये शिधा वितरणातील अडचणी कायम आहेत. राज्य सरकारकडून गरिबांसाठी सवलतीच्या दरात धान्य उपलब्ध करून देण्यासाठी रेशनिंग व्यवस्था सुरु केली आहे. मात्र, वसई विरारसारख्या शहरी आणि ग्रामीण भागात आजही धान्य मिळवण्यासाठी नागरिकांना धडपड करावी लागते.

महागाईमुळे सामान्य नागरिकांचे जीवन अधिक कठीण झाले आहे. धान्याच्या किंमतीमध्ये सतत वाढ होत असल्याने बाजारात धान्य खरेदी करणे अनेकांना परवडत नाही. त्यामुळे रेशन दुकानातून मिळणारे धान्य गोरगरीबांसाठी महत्त्वाचे ठरते. विशेषतः मोलमजुरी करणाऱ्या कुटुंबांना या धान्यावर अवलंबून राहावे लागते.

धन्य वितरण प्रणालीत सुधारणा - बायोमेट्रिक प्रणालीचा वापर

अन्न पुरवठा विभागाने शिधा वितरण प्रणालीत पारदर्शकता आणण्यासाठी बायोमेट्रिक पद्धतीचा वापर सुरु केला आहे. वसईत सुमारे १ लाख ४५ हजार ९०६ प्राधान्य कुटुंब लाभार्थी आहेत, त्यामध्ये ३ हजार ८०६ अंत्योदय शिधापत्रिका धारकांचा समावेश आहे. या लाभार्थ्यांना सुलभ धान्य वितरणासाठी ऑनलाइन नोंदीची प्रक्रिया लागू केली आहे, ज्यामुळे वितरणात होणाऱ्या फसवणूकीत काही प्रमाणात कमी झाली होती.

धान्य वितरणात पुन्हा गोंधळ आणि काळाबाजार

परंतु, या प्रणालीच्या अंमलबजावणीसह धान्य वितरणात फेरफार सुरू आहेत. लाभार्थ्यांना कमी धान्य दिले जात आहे, तर काही ठिकाणी तांदूळ कमी देऊन गहू अधिक दिला जात आहे. काही दुकानांवर कमी धान्य दिले जात असून, ऑनलाइन नोंदीमध्ये जास्तीचे धान्य दाखवले जात असतानाही प्रत्यक्षात कमीच धान्य देण्यात येत आहे.

वसईत धान्य वितरणाच्या गोंधळामुळे अनेक तक्रारी वाढू लागल्या आहेत. पुरवठा विभागाने तीन शिधावाटप दुकानांवर कारवाई केली असून, शिधा वितरणातील काळाबाजार एकदा पुन्हा समोर आला आहे. विशेषतः महिला बचत गटांच्या नावावर धान्य वितरण दुकाने चालवली जात असली तरी, काही ठिकाणी त्यांना छुपे दुकानदार चालवत असल्याचे उघडकीस आले आहे.

वेळीच उपाययोजना आवश्यक

धन्य वितरणातील गोंधळ थांबवण्यासाठी पुरवठा विभागाने अधिक चोख उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. शिधापत्रिका धारकांच्या हक्काचे धान्य लाटण्याचे प्रकार थांबवण्यासाठी तसेच नागरिकांना वेळेवर धान्य मिळावे यासाठी प्रशासनाने अधिक कठोर कारवाई करणे गरजेचे आहे.

ऑनलाइन यंत्रणा अद्यावत करणे आवश्यक

ऑनलाइन धान्य वितरण यंत्रणा सुरु असली तरी, अनेक तांत्रिक अडचणींमुळे वितरणात अडथळे येत आहेत. इंटरनेट सिग्नलमध्ये अडचणी, यंत्रणा बंद होणे या कारणांमुळे नागरिकांना रेशन मिळवण्यासाठी भटकंती करावी लागते. यंत्रणा अद्यावत करणे आणि अधिक कार्यक्षम बनवणे हे अत्यंत आवश्यक आहे.