ઉસના ચોખામાંથી નિકાસ ડ્યુટી હટાવી, કેન્દ્ર દ્વારા જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું - કેન્દ્ર સરકારે ચોખાની નિકાસ વધારવાનો નિર્ણય લીધો

નવી દિલ્હી : ચોખાની નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેન્દ્ર સરકારે ઉસના (પરબોઈલ્ડ) ચોખા પરની નિકાસ જકાત નાબૂદ કરી છે. ગયા અઠવાડિયે જ ઉચ્ચ સ્તરીય મંત્રી પેનલે આ અંગે નિર્ણય લીધો હતો. હવે આ અંગે એક નોટિફિકેશન પણ બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. ચોખાની નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ગયા મહિને જ પરબેલા ચોખા પર નિકાસ ડ્યૂટી 20 ટકાથી ઘટાડીને 10 ટકા કરવામાં આવી હતી. પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ચોખાના ભાવમાં થયેલા ઘટાડા અને દેશમાં પહેલેથી જ ચોખાના પૂરતા સ્ટોકને જોતા સરકારે રાંધેલા ચોખા પરની નિકાસ જકાત સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરી દીધી છે.

થોડા દિવસો પહેલા જ ઈન્ડિયન રાઇસ એક્સપોર્ટર્સ ફેડરેશન (આઈઆરઈએફ)એ, કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલને મળીને ચોખા પરની નિકાસ ડ્યૂટી નાબૂદ કરવાની માંગ કરી હતી. આ પછી કેન્દ્ર સરકારે ઉચ્ચ સ્તરીય મંત્રી સ્તરની અંતિમ રચના કરી. આ મંત્રાલયની પેનલે ઉસના ચોખા પર 10 ટકા નિકાસ જકાત નાબૂદ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આઈઆરઈએફ કહે છે કે, ભારત પાસે પહેલેથી જ ચોખાનો પૂરતો ભંડાર છે. તેવી જ રીતે, આ ખરીફ સિઝનમાં ચોખાનું બમ્પર ઉત્પાદન થયું છે, જેના કારણે ટૂંક સમયમાં દેશના ચોખાના જથ્થામાં મોટો વધારો થવાની ધારણા છે.

આઈઆરઈએફ વતી કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલને જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, હાલમાં દેશમાં ઓપન માર્કેટ સેલ સ્કીમ (ઓએમએસએસ) હેઠળ 235 લાખ ટન ચોખાનો વિશાળ સ્ટોક છે. આ ઉપરાંત આ સિઝનમાં પણ 275 લાખ ટન વધારાના ચોખા બજારમાં પહોંચવાની અપેક્ષા છે. આ રીતે દેશમાં ચોખાનો જંગી સ્ટોક ભેગો થશે. આવી સ્થિતિમાં ચોખાના ઉત્પાદક ખેડૂતો અને ચોખાના વેપારીઓને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ચોખાની નિકાસ માટે પ્રતિબંધોમાંથી મુક્તપણે કામ કરવાની તક મળે તો જ રાહત મળી શકે છે.

આઈઆરઈએફ દ્વારા કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલને આપવામાં આવેલા મેમોરેન્ડમમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે, આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ચોખાના ભાવમાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. બીજી તરફ નિકાસ ડ્યુટીના કારણે ભારતીય ચોખા આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં તુલનાત્મક રીતે મોંઘા થયા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં સ્પર્ધાત્મક ભાવે ચોખા ઓફર કરીને જ નિકાસના મોરચે સફળતા મેળવી શકાય છે. આ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને આઈઆરઈએફ એ, કેન્દ્ર સરકાર પાસે 10 ટકાની નિકાસ જકાત નાબૂદ કરવાની માંગ કરી હતી.

બજારના જાણકારોનું કહેવું છે કે, ઉસના ચોખા પરની નિકાસ જકાત નાબૂદ થવાને કારણે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ભારતીય ચોખાના ભાવ ઘટશે જેના કારણે ચોખાની નિકાસમાં વધારો થશે. તેનાથી ખેડૂતોને ફાયદો તો થશે જ પરંતુ ચોખાના વેપારીઓની આવકમાં પણ વધારો થશે અને સરકારી વેરહાઉસમાં ચોખાના સંગ્રહ અને જાળવણી પર થતા ખર્ચમાં ઘટાડો થશે.

ભારતીય ચોખા નિકાસકારો ફેડરેશને સરકારના નિર્ણયને આવકાર્યો છે અને કહ્યું છે કે, ઉસના ચોખાને ડ્યુટી ફ્રી બનાવવાથી તેની નિકાસમાં વધારો થશે, ખાસ કરીને આફ્રિકન દેશોમાં. આ સાથે ભારતીય ચોખાના માલસામાન પણ દક્ષિણ પૂર્વ એશિયાના દેશોમાં પહોંચી શકશે. આ બંને પ્રદેશોના દેશો કિંમતને લઈને ખૂબ જ સંવેદનશીલ માનવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે, ઈન્ટરનેશનલ માર્કેટમાં ચોખાના ભાવમાં ઘટાડો થયા બાદ આ દેશોએ ભારત પાસેથી ચોખા ખરીદવાને બદલે થાઈલેન્ડ, વિયેતનામ અને પાકિસ્તાન જેવા દેશોમાંથી ચોખા ખરીદવાનું શરૂ કર્યું હતું. હવે નિકાસ ડ્યુટી સમાપ્ત થયા બાદ ભારતીય ચોખા પણ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં સ્પર્ધાત્મક ભાવે વેચવામાં આવશે, જેનાથી ચોખા ખરીદનારા દેશોમાં ભારતીય ચોખાનો વપરાશ વધશે.